Τα γηρατειά στη μοναξιά δεν είναι ο δικός μου δρόμος
Ο γιος μου παντρεύτηκε πριν από δέκα χρόνια. Από τότε ζουν και οι τρεις –αυτός, η γυναίκα του και η κόρη τους– σε ένα μικροσκοπικό διαμέρισμα ενός δωματίου. Πριν επτά χρόνια αγόρασε ένα οικόπεδο και άρχισε σιγά-σιγά να χτίζει σπίτι. Στην αρχή δεν προχωρούσε τίποτα – σιωπή. Μετά από έναν χρόνο έβαλαν φράχτη, έριξαν τα θεμέλια. Ξανά στασιμότητα – δεν υπήρχαν χρήματα. Κι έτσι κύλησαν τα χρόνια: δύσκολα, αργά, αλλά εκείνος μάζευε λεφτά για υλικά, δεν το έβαλε κάτω.
Μέχρι στιγμής κατάφεραν να χτίσουν μόνο το ισόγειο. Ονειρεύονται όμως ένα διώροφο σπίτι, για να χωράνε όλοι – κι εγώ μαζί. Ο γιος μου είναι καλόκαρδος, πάντα έλεγε: «Μαμά, θα μένεις μαζί μας, θα έχεις το δικό σου δωμάτιο». Για να τα βγάλουν πέρα με τα έξοδα της οικοδομής, άλλαξαν το δυάρι που είχαν με ένα μονόχωρο – κι έβαλαν τη διαφορά στο χτίσιμο. Μα τώρα ζορίζονται, ειδικά με το παιδί.
Κάθε φορά που με επισκέπτονταν, όλη η κουβέντα ήταν για το σπίτι. Μου έδειχναν σχέδια για το μπάνιο, μου έλεγαν για τη μόνωση, για την καλωδίωση… Άκουγα, αλλά η καρδιά μου βάραινε. Ούτε μια λέξη για την υγεία μου, ούτε ένα ενδιαφέρον για το πώς νιώθω – μόνο για τοίχους, σωλήνες και σκεπές.
Μια μέρα δεν άντεξα και ρώτησα ευθέως:
– Δηλαδή, να πουλήσω το διαμέρισμά μου;
Πετάχτηκαν απ’ τη χαρά. Άρχισαν να μου περιγράφουν με ενθουσιασμό πώς θα ζούμε όλοι μαζί. Όμως εγώ κοιτούσα τη νύφη μου και καταλάβαινα: δεν μπορώ να μείνω κάτω από την ίδια στέγη με αυτή τη γυναίκα. Δεν με συμπαθεί, και ούτε εγώ αντέχω την παρουσία της.
Μα πονάει η καρδιά μου για τον γιο μου. Παλεύει, προσπαθεί. Αν δεν τον βοηθήσω, μπορεί να χρειαστεί άλλα δέκα χρόνια για να τελειώσει το σπίτι. Και θέλω να τον στηρίξω. Έτσι, ρώτησα το πιο σημαντικό:
– Κι εγώ, πού θα μείνω;
Η απάντηση ήρθε αμέσως. Η νύφη μου, όπως πάντα με τις «ευφυείς» ιδέες της, είπε:
– Έχετε το εξοχικό. Μπορείτε να μείνετε εκεί. Ήσυχα, καθαρός αέρας, δε θα ενοχλείτε κανέναν.
Το εξοχικό υπάρχει. Ένα παλιό ξύλινο σπιτάκι, σαράντα χρόνων. Χωρίς θέρμανση. Το καλοκαίρι – ναι, για μια μέρα, να ανασάνεις καθαρό αέρα, να κόψεις ένα μήλο. Αλλά τον χειμώνα; Να κόβω ξύλα; Να τρέχω στις τουαλέτες μέσα στα χιόνια; Τα πόδια μου δεν με κρατούν, η πίεσή μου ανεβοκατεβαίνει. Φοβάμαι να πάω μόνη μου. Κι αυτοί μου προτείνουν να μείνω εκεί όλο τον χειμώνα;
Προσπάθησα να τους εξηγήσω:
– Δεν έχει θέρμανση, η τουαλέτα είναι έξω, δεν υπάρχουν στοιχειώδεις συνθήκες.
Και μου απάντησαν:
– Στα χωριά οι άνθρωποι έτσι ζουν και δεν πεθαίνουν.
Αυτό ήταν. Ούτε καν μου πρότειναν να μείνω μαζί τους μέχρι να τελειώσει το σπίτι. Ούτε ότι θα είναι δίπλα μου. Μόνο: «Πουλήστε το διαμέρισμα – αλλιώς σταματάει το χτίσιμο!»
Πρόσφατα, άκουσα κατά λάθος τη νύφη μου να μιλάει με τη μάνα της στο τηλέφωνο:
– Να τη στείλουμε στον γείτονα, να μείνουν μαζί. Και να πουλήσουμε το σπίτι της πριν αλλάξει γνώμη.
Ένιωσα τα πόδια μου να κόβονται. Είχαν ήδη αποφασίσει για μένα. Κι εγώ πίστευα πως θα είχα το δικό μου δωμάτιο. Αυτοί όμως με στέλνουν στον γείτονα – και κρατούν τα κλειδιά.
Πηγαίνω μερικές φορές στον Βλαδίμηρο Ιβάνοβιτς, τον γείτονα. Χήρος, μένει μόνος. Πίνουμε τσάι, μιλάμε, θυμόμαστε τα παλιά. Αλλά να μείνω μαζί του; Και μάλιστα όχι με δική μου απόφαση; Είναι εξευτελιστικό.
Κάθομαι και σκέφτομαι: μήπως να πουλήσω το διαμέρισμα; Να βοηθήσω τον γιο μου; Ίσως όντως μου δώσει μια γωνιά στο σπίτι. Ίσως δεν με εγκαταλείψει.
Και μετά θυμάμαι τα λόγια της νύφης. Και με πιάνει φόβος: κι αν με πετάξουν έξω μετά; Αν με στείλουν ξανά στο εξοχικό και πουν απλά «ευχαριστούμε»;
Σε λίγο κλείνω τα εβδομήντα. Δεν θέλω να καταλήξω στον δρόμο. Δεν θέλω να γίνω ένα ανήμπορο γεροντάκι που το πετούν από τη μια άκρη στην άλλη. Δεν θέλω να πεθάνω μες στο κρύο, κάτω από κουβέρτες, με ποντίκια να σκαλίζουν το πάτωμα. Και σίγουρα δεν θέλω να είμαι βάρος στον γιο και στη γυναίκα του.
Θέλω απλώς μια ήσυχη γηρατειά. Στο δικό μου χώρο. Στο δικό μου κρεβάτι. Εκεί που ξέρω πού βρίσκεται το κάθε τι. Εκεί που δεν φοβάμαι να κλείσω τα μάτια.
Είμαι μητέρα, ναι.
Αλλά πάνω απ’ όλα, είμαι άνθρωπος.
