Όταν οι γυναίκες αμφισβήτησαν τους κανόνες: η άνθηση του μπικίνι
Μερικές φορές αρκούν λίγα εκατοστά ύφασμα για να πυροδοτήσουν μια κοινωνική επανάσταση. Το μπικίνι, που αρχικά θεωρήθηκε σκανδαλώδες ή ακόμα και ανήθικο, διέσχισε τον 20ό αιώνα αψηφώντας τα ταμπού, τους νόμους και τις δικαστικές απαγορεύσεις. Πίσω όμως από αυτό το μικροσκοπικό κομμάτι υφάσματος κρύβεται ένας μακρύς αγώνας: ο αγώνας των γυναικών για το δικαίωμα στο σώμα τους, στην εικόνα τους και στην ελευθερία τους.
Στην αρχή: όταν το μπάνιο σήμαινε σεμνότητα
Στις αρχές του 20ού αιώνα, η επίσκεψη στην παραλία δεν ήταν συνώνυμη με χαλάρωση και χλιδή. Οι γυναίκες φορούσαν βαριά μάλλινα μαγιό που κάλυπταν το σώμα από τον λαιμό ως τους αστραγάλους. Στο Τρουβίλ ή στο Ντοβίλ, το ζητούμενο δεν ήταν η ηλιοθεραπεία ή η αποπλάνηση, αλλά η κολύμβηση… διατηρώντας όμως την «ευπρέπεια». Σε κάποιες αμερικανικές πόλεις, όπως το Σικάγο ή η Ουάσινγκτον, η αστυνομία μετρούσε με μεζούρες το μήκος των φουστών για να διασφαλίσει την ηθική τάξη.
Ανέτ Κέλερμαν: η πρωτοπόρος που τόλμησε
Η Ανέτ Κέλερμαν, Αυστραλή κολυμβήτρια, ήταν η πρώτη γυναίκα που αψήφησε αυτούς τους κανόνες. Το 1907 εμφανίστηκε με ολόσωμο μαγιό που άφηνε γυμνά τα χέρια και τα πόδια της. Σκάνδαλο για την εποχή! Λέγεται μάλιστα ότι συνελήφθη προσωρινά για «απρεπή» εμφάνιση. Ωστόσο, η τολμηρή της κίνηση άνοιξε τον δρόμο για μια νέα εποχή: σύντομα, πολλές γυναίκες προτίμησαν άνετα, ελαστικά μαγιό τύπου Κέλερμαν.
Οι ξέφρενες δεκαετίες: τα πρώτα κύματα ελευθερίας
Τη δεκαετία του 1920, η ανδρόγυνη μόδα έφτασε και στις παραλίες. Οι γυναίκες φορούσαν πιο εφαρμοστά και λειτουργικά μαγιό, μερικές φορές χωρίς μανίκια. Δεν ήταν ακόμη επανάσταση, αλλά ένα σημαντικό βήμα προς την απελευθέρωση. Ο στόχος δεν ήταν πια ο αισθησιασμός, αλλά η ελευθερία της κίνησης. Αντικατοπτρίζονταν κι εδώ οι ευρύτεροι αγώνες των γυναικών: πρόσβαση στον αθλητισμό, οικονομική ανεξαρτησία, πολιτικά δικαιώματα.
1946: το σοκ του μπικίνι
Το 1946, όταν ο Λουί Ρεάρ παρουσίασε το «μπικίνι» στο Παρίσι, ίσως δεν φανταζόταν πως πυροδοτούσε πολιτισμική έκρηξη. Το ένδυμα, που άφηνε τον αφαλό ακάλυπτο, προκάλεσε σοκ. Ο Ρεάρ το ονόμασε από το ατόλλ του Μπικίνι, όπου διεξάγονταν πυρηνικές δοκιμές – υπονοώντας το εκρηκτικό του αποτέλεσμα. Καμία επαγγελματίας μοντέλο δεν τολμούσε να το παρουσιάσει, έτσι την επίδειξη έκανε μια χορεύτρια καμπαρέ, η Μισελίν Μπερναρντίνι.
Οι αντιδράσεις ήταν έντονες: σε χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και το Βέλγιο, το μπικίνι απαγορεύτηκε. Η Καθολική Εκκλησία το καταδίκασε ως σύμβολο ηθικής παρακμής. Αλλά η επανάσταση δεν μπορούσε να ανακοπεί.
Από την πρόκληση στο σύμβολο
Κατά τη δεκαετία του ’50 και του ’60, σταρ όπως η Μπριζίτ Μπαρντό και η Ούρσουλα Άντρες (με το διάσημο λευκό μπικίνι της στον Τζέιμς Μποντ) μετέτρεψαν το μπικίνι σε παγκόσμιο σύμβολο. Δεν ήταν πια ένα κομμάτι ρούχου, αλλά δήλωση: αυτοπεποίθηση, έλεγχος του σώματος, ανεξαρτησία.
Σήμερα: μια ελευθερία που κατακτήθηκε
Σήμερα δύσκολα φανταζόμαστε πως το μπικίνι κάποτε προκαλούσε συλλήψεις και αγανακτήσεις. Όμως η ιστορία του δεν είναι ιστορία μόδας. Είναι ιστορία αντίστασης, ελευθερίας και διεκδίκησης. Κάθε εκατοστό ακάλυπτου δέρματος ήταν και μία πράξη πολιτικής διεκδίκησης.
Το μπικίνι είναι κάτι πολύ περισσότερο από ρούχο: είναι σύμβολο μιας επανάστασης φτιαγμένης από ύφασμα… και από ατσάλινη θέληση.
